مزایا و کاربرد سونوگرافی نوزادان

سونوگرافی نوزاد همان سونوگرافی معمول می‌باشد که توسط امواج صوتی می‌توان به اختلالات داخل بدن نوزاد پی برد. سونوگرافی نوزاد روشی بدون درد می‌باشد و امروزه به صورت گسترده مورد استفاده قرار گرفته است. سونوگرافی روشی امن و بدون خطر می‌باشد و خطری برای نوزاد ندارد. با سونوگرافی نوزاد می‌توان اندام‌های داخلی، عروق خونی و ساختار بافت همبند را مشاهده نمود.

مزایا و کاربرد سونوگرافی نوزادان

سونوگرافی نوزاد همانند سونوگرافی بزرگ‌سالان کاربردهای متفاوتی دارد، ازجمله:

• بررسی موارد غیرطبیعی و اختلالات ارگان‌های داخلی بدن
• هدایت برای عمل و یا بیوپسی
• تعیین روش درمان
• سونوگرافی مغزی نوزاد به شناسایی علت بزرگی سر در نوزاد کمک می‌کند.
• در مواردی که نوزاد زودتر از زمان مقرر به دنیا آمده باشد سونوگرافی مغز جنین به بررسی وجود عوارضی همانند خونریزی مغزی کمک می‌کند.
• شناسایی کیست، انسداد، عفونت
• بررسی وضعیت جریان خون در عروق
• شناسایی تومور و یا رشد غیرطبیعی
• اختلالات مغزی
• شک به اختلالات ساختاری لگن در نوزاد همانند DDH

انواع سونوگرافی برای نوزادان

چند سونوگرافی ویژه وجود دارد که تنها در دوران شیرخوارگی و نوزادی می‌توان آن را انجام داد. این سونوگرافی‌ها شامل موارد ذیل می‌باشد:

سونوگرافی مفصل هیپ

امروزه این سونوگرافی به صورت وسیعی در تمام دنیا انجام می‌شود و ممکن است بر اساس ریسک فاکتورهایی که شیرخوار دارد به همراه آن از سونوگرافی استفاده شود. هرچند در برخی از کشورهای اروپایی سونوگرافی هیپ به صورت غربالگری در تمام متولدین پسر و دختر انجام می‌شود. این سونوگرافی برای بررسی دررفتگی مفاصل هیپ نوزاد یا شیرخوار صورت می‌گیرد؛ و می‌تواند از صرف هزینه‌ها و جراحی‌هایی که بعداً ممکن است والدین کودک متحمل شوند، پیشگیری می‌کند.

معمولاً این نوع سونوگرافی نقش بررسی تکمیلی معاینه پزشک کودکان را دارد؛ یعنی پزشک در ابتدا کودک را معاینه می‌کند درصورتی‌که مشکوک باشد، تجویز به انجام سونوگرافی می‌کند بخصوص درصورتی‌که علائم دررفتگی مفصل هیپ را داشته باشد. معمولاً این سونوگرافی می‌تواند تا 6 ماهگی بیمار را ارزیابی کند تا اثر درمان بر دیسپلازی هیپ را بررسی کرد. تا سن 6 ماهگی سر استخوان فمور، استخوانی نشده است ولی بعد از 6 ماهگی می‌توان از رادیولوژی یا رادیوگرافی مفصل هیپ استفاده کرد البته در صورتی که پزشک صلاح بداند .

سونوگرافی شکم نوزاد

سونوگرافی شکم یک روش امن و بدون درد برای بررسی شکم است که در آن امواج صوتی به شکم فرستاده می‌شود و توسط کامپیوتری به تصویر در می‌آید. تصویر سیاه سفید به دست آمده محتویات داخلی شکم (شامل آپاندیس، روده، کبد، کیسه صفرا، طحال، کبد و مثانه) را نشان می‌دهد. سونوگرافی شکم می‌تواند به طور کامل همه‌ی محتویات شکم را بررسی کند یا تنها به بررسی یک یا دو ارگان بپردازد. اگر نوزاد علائمی مانند درد شکم، استفراغ‌های مکرر، عملکرد غیرطبیعی کبد و کلیه، یا ورم و نفخ شکم داشته باشد، پزشک، سونوگرافی شکم را برای بررسی‌های بیشتر پیشنهاد می‌دهد.

سونوگرافی جمجمه

سونوگرافی جمجمه‌ای نوعی روش تصویربرداری است که از امواج صوتی برای تصویربرداری از مغز استفاده می‌شود.
این سونوگرافی دو نوع می‌باشد که عبارتند از : سونوگرافی مغز یا سر و سونوگرافی داپلر ترانس کرانیال یا TCD

دلیل انجام سونوگرافی جمجمه‌ای

معمولاً سونوگرافی جمجمه‌ای در نوزادان، صرفاً به صورت‌های زیر انجام می گیرد:

• نظارت بر عوارض یا بررسی لوکومالاسی پیرامون بطنی. IVH و PVL خطر ابتلای نوزاد به معلولیت هایی از قبیل فلج مغزی یا ناتوانایی ذهنی را افزایش می دهند
• برای غربالگری مشکلات مغزی که ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشند (مثل هیدروسفالی شناختی)
• به عنوان بخشی از غربالگری‌های معمول نوزادان زودرس و برای تشخیص خونریزی‌های مغزی از قبیل خونریزی داخل بطنی (IVH)
• ارزیابی اندازه‌ی سری که در حال بزرگ شدن است
• بررسی عفونت ها یا توده‌های غیرطبیعی موجود در درون یا اطراف مغز

سونوگرافی سر

سونوگرافی سر در اغلب موارد برای کودکان کمتر از ۶ ماه استفاده می‌شود. در کودکان بزرگ‌تر و بزرگ‌سالان، استخوان جمجمه که به‌طور کامل تشکیل‌شده، امواج صوتی را مسدود می‌کند؛ اما نوزادان به دلیل اینکه ملاج دارند، استخوان دو طرف جمجمه در وسط به طور کامل هنوز بهم متصل نشده و فضای خالی دارد و این فضای خالی به امواج صوتی اجازه عبور و انجام سونوگرافی را می‌دهد.
اگر فرزندتان بیش از ۳ هفته از تاریخی معین‌شده، زودتر به دنیا آمد، پزشکتان این نوع سونوگرافی را انجام می‌دهد تا فرزندتان را از مشکلات مغزی که ممکن است در نوزادان نارس به وجود بیاید، بررسی کند. مشکلاتی از قبیل :

• خونریزی در مغز (IVH)
• آسیب به بافت‌های اطراف بطن‌های مغز (PVL)
• پس سونوگرافی مغز در نوزادان نارس کاربرد مهمی دارد.
• سونوگرافی مغز همچنین به پزشک کمک می‌کند تا سایر مشکلات مغزی را نیز تشخیص دهد؛ مانند:
• تجمع زیاد مایع در مغز یا بطن‌ها (هیدروسفالی)
• عفونت مغز
• تومور، کیست یا دیگر تجمعات در مغز نوزاد

پزشک ممکن است این نوع سونوگرافی را برای نوزاد تجویز کند اگر:

• سر بزرگ‌تر از حد طبیعی باشد
• برآمدگی در منطقه کوچک سست سر یا ملاجش باشد
• نشانه ای از مشکلات مغزی یا عصبی در معاینه بیاید.

بزرگسالان نیزممکن است برای پیداکردن محل تومور ها حین جراحی مغز به سونوگرافی مغز نیاز پیدا کنند.

عوارض سونوگرافی نوزادان

به صورت کلی سونوگرافی نوزادان، مضر و خطرناک نمی باشد؛ زیرا هیچ اشعه ایکس ای در تابش های دستگاه تصویربرداری وجود ندارد.
سونوگرافی هیچ گونه درد و تابش مضری برای کودکان به همراه ندارد.