رادیولوژی ستون مهره ها چگونه انجام می شود؟

در رادیولوژی،اشعه ایکس همانند نور یا امواج رادیویی نوعی از تشعشات می‌باشد که مشابه با پرتوی نور چراغ قوه، در قالب اشعه ایکس متمرکز شده است. اشعه ایکس می‌تواند از بسیاری از اشیاء از جمله بدن انسان عبور کند. اشعه ایکس در نتیجه‌ی برخورد با دستگاه شناساگری که مسئول ثبت فیلم بوده و یا تصاویر را به کامپیوتر می‌فرستد، تصاویر عکس‌برداری را ایجاد می‌کند.

تشخیص دردهای ناحیه کمری بسیار مشکل است و ارزیابی آن وقت‌گیر است. محل درد، تغییر شکل ستون فقرات، از بین رفتن قوس‌ها، کبودی، امتداد درد، نوع درد و بسیاری از موارد دیگر باید مورد بررسی قرار گیرند تا علت اصلی آن مشخص شود، به همین دلیل مراجعه به پزشک الزامی بوده و نباید قبل از تشخیص مطمئن به هیچ اقدامی دست زد؛ چراکه امکان تشدید عارضه وجود دارد. در اکثر موارد از رادیولوژی برای تشخیص استفاده می‌شود. اگرچه تصاویر حاصله از یک رادیولوژی ساده فقط استخوان را نشان می‌دهند؛ اما می‌توانند اطلاعات مهمی مثل شکستگی استخوان، تغییرات ناشی از روند پیری در مهره و تغییر شکل و دفرمیتی های ستون مهره را نشان دهد. ممکن است از این تصاویر برای یافتن جراحات یا بیماری‌های مربوط به دیسک و یا مفاصل ستون فقرات بهره برد. این مشکلات می‌توانند شامل شکستگی‌های ستون مهره، عفونت‌ها، دررفتگی‌ها، تومورها یا بیماری دیسک باشند.

علت انجام رادیولوژی ستون مهره‌ها

رادیولوژی ستون فقرات برای بررسی موارد ذیل انجام می‌شود:

• پیدا کردن علت دردهای مداوم، بی‌حسی یا ضعف و سستی.
• بررسی آرتروز مفاصل بین مهره‌ای و فروپاشی (انحطاط) دیسک‌های بین استخوان‌های ستون فقرات.
• بررسی جراحات وارده به ستون فقرات، از قبیل شکستگی یا دررفتگی.
• بررسی اثرات ناشی از مشکلاتی مانند عفونت‌ها، تومورها، و یا اسپرز استخوانی (زائده استخوانی) بر روی ستون فقرات.
• بررسی انحنای غیرطبیعی ستون فقرات، از قبیل اسکولیوز در کودکان و نوجوانان.
• بررسی ستون فقرات برای مشکلات موجود در هنگام تولد (بیماری‌های مادرزادی)، مانند اسپینا بیفیدا در نوزادان، کودکان و بزرگسالان جوان.
• بررسی تغییرات ستون فقرات بعد از عمل جراحی ستون فقرات.

انواع رادیولوژی ستون مهره‌ها

ستون فقرات به چهار بخش تقسیم شده است. بنابراین چهار نوع رایج از رادیولوژی ستون فقرات وجود دارد که عبارتند از:

• رادیوگرافی ستون فقرات گردنی: در این آزمایش، تصاویری از استخوان‌های مهره هفتم گردن گرفته می‌شود.
• رادیوگرافی ستون فقرات توراسیک: در این آزمایش، تصاویری از استخوان 12ام قفسه سینه (توراسیک) گرفته می‌شود.
• رادیوگرافی ستون فقرات کمری خاجی: در این آزمایش رادیوگرافی تصاویری از استخوان پنجم تحتانی پشت (مهره‌های کمر) و نمایی از استخوان‌های جوش خورده پنجم انتهای ستون فقرات (ساکروم) گرفته می‌شود.
• رادیوگرافی ساکروم / عظم عصعص: در این آزمایش رادیوگرافی تصاویر دقیقی از استخوان‌های جوش‌خورده پنجم واقع در انتهای ستون فقرات (ساکروم) و استخوان‌های کوچک چهارم واقع در عظم عصعص (coccyx) گرفته می‌شود.
• متداول‌ترین انواع رادیولوژی ستون فقرات شامل رادیولوژی مهره‌های گردن (فیلم‌های ستون فقرات C) و مهره‌های کمری خاجی (فیلم‌های ستون فقرات LS) می‌باشد.

نحوه انجام رادیولوژی ستون مهره‌ها

در ابتدا با آمادگی لازمه وارد مرکز معتبری از رادیوگرافی می‌شوید. سپس با گذراندن مراحل پذیرش به اتاق مخصوص هدایت می‌شوید. در آنجا دستگاه رادیولوژی با اشعه ایکس همانند نور یا امواجی رادیوی تشعشعاتی را به نقطه مورد نظر متمرکز و ارسال می‌کند. این اشعه از هر نوع اشیا یا بدن هر جانوری عبور کرده و به راحتی تصاویری واضح از آن به صورت سیاه سفید ارائه می‌دهد. در رادیولوژی ستون فقرات بافت‌های متراکم بدن مانند: استخوان، چون اشعه ایکس را جذب و بلوکه می‌کند به صورت سفید نشان می‌دهد و باقی تصاویر به شکل خاکستری نمایان می‌شوند.

آمادگی‌های لازم پیش از انجام رادیولوژی ستون مهره‌ها

اقدامات پیش از انجام رادیولوژی ستون فقرات عبارتند از:

• شب پیش از انجام رادیولوژی، غذاهای نرم و آبکی مانند سوپ مصرف کنید و حتماً 30 دقیقه بعد از صرف سوپ روغن کرچک یا زیتون میل کنید.
• 24 ساعت قبل از انجام آن از مایعات ولرم مصرف کنید.
• هنگام انجام رادیولوژی ناشتا باشید. این بدین معنا است که از 8 تا12 ساعت قبل چیزی میل نکرده باشید.
• مصرف هر نوع داروهای تجویزی با مشورت پزشک بلامانع است.
• خانم‌های که در دوران بارداری به سر می‌برند نمی‌توانند از این خدمات بهره‌مند شوند.
• رادیولوژی ستون فقرات تحت هیچ شرایطی بدون تجویز پزشک انجام نمی‌گیرد.
• قبل از انجام رادیولوژی ستون فقرات لازم است روده را به طور کامل تخلیه و پاکسازی کنید.

عوارض رادیولوژی

اگر باردار هستید یا احتمال می‌دهید که باردار باشید حتماً به متخصص رادیولوژی خود بگویید. از آنجا که اکثر انواع اشعه‌های ایکسی که دررادیولوژی به‌کار می‌روند، برای جنین خطرات جدی به‌همراه خواهند داشت، بنابراین برای زنان باردار مگر در مواقع ضروری توصیه نمی‌شود.